Datum/Tijd
Date(s) - 01/06/2023
09:45 - 12:30

Locatie
Veer Bazel - Hemiksem

Categorieën

Begeleider : Gerd Peremans – NatuurpuntRanger

Afstand : 8 km
Reliëf : Vlak
Moeilijkheidsgraad : Makkelijk, voor beginnende stappers
Vertrekpunt 1 : Parking Kerkhof Bazel, Kemphoekstraat 2 Kruibeke (carpooling 9u20) OF
Vertrekpunt 2 : Veer Bazel-Hemiksem, Kallebeek, 9150 Bazel (9u30) OF
Vertrekpunt 3 : Parking park Callebeek-Terlocht, Callebeekstraat, 2620 Hemiksem (9u45)
Begeleidster : Gerd Peremans (0475/67.39.26) – gerd@effenweg.be

Een wandeling doorheen verrassende stukjes natuur afgewisseld met industriële archeologie…Doorheen de Vallei van de Benedenvliet, het landschapspark Den Akker,… Een verrassende wandeling die jou zeker zal weten te bekoren!

Het Park Callebeek-Terlocht, één van de natuurgebieden die ons pad kruisen op deze prachtige wandeling!

We verkennen eerst het park Callebeek-Terlocht, een waardevol natuurgebiedje met een vijver die gebruikt wordt door sportvissers.  Het is hoofdzakelijk een spontaan gegroeid natuurgebied, dat grotendeels aangekocht werd door de gemeente en in beperkte mate ingericht als parkgebied. Het gebied wordt actief gebruikt: een grillig patroon van paden is hierdoor ontstaan.

Ter hoogte van de Scheldestraat zijn we verplicht om richting Heuvelstraat te wandelen: we maken hier een bocht rondom een bouwterrein waar nieuwe woningen worden gebouwd en het bedrijventerrein van de firma Bekaert, dat geen functie heeft en niet toegankelijk is.  In de loop van de geschiedenis hebben hier tal van activiteiten plaats gevonden: klei-ontginning (baksteenproduktie), stort van de voormalige fabriek van Union Chimique Belge, voormalige scheepswerf (enkel zone lang de Scheldeboord), gemeentelijk huishoudelijk stort van de gemeente Hemiksem, uitbreidingsterrein voor de fabriek Bekaert – Tinsley Hemiksem (toen nog Bekaert-Cockerill) en tijdelijk storten van bedrijfsafval.  Doordat het jaren niet gebruikt is, heeft de natuur er zich spontaan ontwikkeld.
In de toekomst zal dit gebied gesaneerd worden en ingericht als natuurwerkgebied, zodat de verschillende parken en natuurgebiedjes met elkaar verbonden worden.

Langs de Nijverheidsstraat bereiken we de Sint-Bernardusabdij.  De abdij is omringd door een historisch park van ongeveer 14 hectare.  Het park grenst aan de Schelde en de Benedenvliet. Deze groene stapsteen in Hemiksem is eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos.
De cisterciënzer abdij werd gesticht in de dertiende eeuw en groeide uit tot een imposant gebouwencomplex. In de Middeleeuwen was de abdij één van de rijksten van West-Europa. Na de Franse Revolutie werden de monniken verdreven en de abdijkerk afgebroken.  Daarna deden de gebouwen dienst als marinehospitaal, gevangenis, opslagplaats van het leger en interneringskamp. Vandaag is het complex een beschermd monument in eigendom van de gemeente Hemiksem.  Je vindt hier niet alleen het gemeentehuis van Hemiksem, maar ook twee musea: het Heemmuseum en het Gilliot- en Roelants Tegelmuseum.  Het complex is beschermd als monument en werd al gedeeltelijk gerestaureerd. De gemeente wil nu ook de andere delen van de abdij in fasen restaureren en een nieuwe invulling geven.

We maken een ommetje door het domein en langs de abdij naar de Benedenvliet, en wandelen verder langs het onverharde wandelpad dat langs de oever loopt.  Van oudsher was de Vliet een belangrijke waterloop. Tijdens de vloed drong het Scheldewater door tot aan het kasteel Cleydael in Aartselaar. Na de overstroming van Ruisbroek in 1976 werd gestart met de realisatie van het eerste Sigmaplan. Een van de projecten was het afsluiten van de Benedenvliet van de getijden in de Schelde, binnendijks werd een wachtbekken aangelegd.
De Benedenvliet is een belangrijk overwinteringsgebied voor watervogels, met bergeenden, wintertalingen, krakeenden, tafeleenden en kuifeenden als meest opvallende gasten.
Met uitzondering van de bergeend, hebben alle andere eendenvrouwen een onopvallend bruin pakje. Bergeendvrouwen dragen net zoals de mannen een prachtkleed. Ze maken hun nest in een oude konijnenpijp en hebben dus geen camouflagepakje nodig. Tijdens de lente hoor je in de hogere begroeiing de zang van zwartkop, tuinfluiter, grasmus, merel en zanglijster, in de lagere vegetatie zijn het dan kleine karekieten en bosrietzangers die de aandacht trekken. Met wat geluk kan je over de Vliet een ijsvogel zien voorbijflitsen. Bij deze kleine kleurenvogel spetteren de kleuren ervan af: van oker, blauw, roomwit tot steenrood. Het is een kleine visser die ontzag afdwingt wanneer hij razendsnel van een tak af duikt om met een visje in de snavel gekneld terug boven te komen. De grote gele kwik is een andere bewoner van de Benedenvliet, deze vogel vertoeft graag langs snelstromende watertjes, waar hij op zoek gaat naar kleine insecten op het wateroppervlak.

Even verderop, verscholen in het struikgewas, bemerk je de Molens van Hemiksem.
Deze getijdenmolen op de Vliet behoorde toe aan de Sint-Bernardusabdij te Hemiksem. Aanvankelijk stond deze watermolen binnen de muren van het abijdomein. In 1472 werd hij afgebroken “om het groot gedruys ende getier dat hij maeckte” en verrees een nieuwe watermolen aan de oevers van de Vliet op de molenbrug. De molen was een ‘ban’ of ‘dwangmolen’.
De molenaars van de omliggende dorpen mochten geen granen ophalen in Schelle of Hemiksem. Dit behoorde tot de rechten van de tienden heffingen van de abdij waarvan 1/3 toekwam aan de parochie van Schelle. Vandaag blijft van het oude molenrad niets meer over. Het gebouw zelf werd zwaar beschadigd door een brand in 2010. De Vliet, stroomt nog wel steeds door de molengang.

Wat verder zie je de Sint-Petrus en Pauluskerk met zijn ‘scheve toren’ tegen. De 3-beukige bakstenen kerk heeft vandaag een neogotisch uit-zicht. De onderbouw in witte zandsteen gaat al terug tot in de 13de eeuw.  De ranke toren van de kerk staat al sinds mensenheugenis scheef. Hij oogt niet zo spectaculair als de toren van Pisa maar als je Schelle vanuit Hemiksem nadert, spreekt de hellingsgraad toch tot de verbeelding: de 52,9m hoge spits hangt maar liefst 1,15m uit het lood. Hoe het komt dat de to-ren scheef staat, blijft een raadsel. Bij de bouw zou hij door een rukwind scheef gezakt zijn of hij zou door onstabiele ondergrond weggezakt zijn.
We wandelen nu verder langs de andere over van de Vliet richting Schelde en passeren de waterpomp die Schelle moet behoeden van wateroverlast.

Aan de Scheldeoever steken we opnieuw de Vliet over en wandelen terug richting abdijpark.
We passeren aan de andere zijde van de abdij enkele archeologische industriële sites, en wandelen langs de Scheldeboord richting landschapspark Den Akker.
Op een oude stortplaats in het hart van Hemiksem is een natuurrijk en aantrekkelijk park van 6,5 ha gecreëerd. De intrinsieke natuur- en belevingswaarde van de vervuilde site is zoveel mogelijk behouden en versterkt.  Het terrein ‘den Akker’ heeft een bewogen geschiedenis. Het ligt op de vroegere Bekaertsite tussen de kern van Hemiksem, de nieuwbouw aan de Schelde en de recreatieve groengebieden in het noorden. De site wordt ontsloten door de Scheldestraat.
Vroegere kleiontginning deed een twaalf meter diepe put ontstaan. Het grondwater borrelde naar boven en zo ontstond spontaan een vijver. Later werd de put gedeeltelijk met afval gevuld. Het gebied was lange tijd afgesloten, maar de natuur deed haar werk op het ontoegankelijke, braakliggende terrein met opmerkelijke hoogteverschillen en een vijver. Er ontwikkelde zich een natuurrijk en waardevol bos met grotendeels inheemse soorten zoals Betula pendula, Salix alba, Salix caprea, Acer pseudoplatanus, Quercus robur, Fraxinus exelsior, Tilia platyphyllos,  Crataegus monogyna en verwilderde appelaars. De dieren hadden er de wereld voor zich alleen.
In 2010 werd het industriële karakter van de site definitief verlaten. Het gebied kreeg van de gemeente een nieuwe bestemming als een ecologisch park met bewoning aan de randen.

Onze wandelingen zijn toegankelijk voor iedereen, al zijn ze in de eerste plaats gericht op mensen met (chronische) pijn en chronisch ziekten. Maar ook al wie behoefte heeft aan wat buitenlucht, een babbel of gewoon eens lekker wil gaan wandelen door een prachtige brok natuur is meer dan welkom. Graag vooraf inschrijven, de plaatsen zijn beperkt. Aan niet-leden vragen we een bijdrage van 2 euro, hiermee worden de verzekering- en werkingskosten gedekt. Lees hier meer over het lidmaatschap bij Effen Weg.

Wenst u meer info over deze wandeling (bv. vragen over carpoolen), neem dan rechtstreeks contact op met de begeleidster: Gerd Peremans via gerd@effenweg.be of 0475 67 39 26

Openbaar vervoer:

Als je van Antwerpen of Kruibeke komt kan je de Waterbus nemen tot Hemiksem.

Wagen:

Bazel : Als je van het Waasland komt neem je aan het benzinestation Total Express, Kruibekestraat 147 9150 Kruibeke/Bazel (Bushalte Houten Kruisdam), de straat richting Schelde, de Kemphoekstraat, en je volgt de wegwijzer (bruin bordje) ‘Veer Bazel-Hemiksem’, steeds rechtdoor tot ringdam. Daarna volg je de  wit-blauwe bordjes ‘Vlaamse Waterweg’ met symbool auto/vrachtwagen. Schuin rechts Lange Gaanweg, dan linksaf  Kallebeek tot veer (vanaf Total 3 km).
Opgelet: GPS stuurt je naar Hoboken !!!  Volg de beschrijving hierboven.  Je rijdt door de Kruibeekse Polder, beperk je snelheid tot 30 km/u zoals aangegeven! Het veer naar Hemiksem vertrekt om 9u40.  Zorg dat je op tijd bent; er is een parking aan het veer zelf.

Hemiksem: parking park Callebeek-Terlocht, Callebeekstraat 2620 Hemiksem.

Carpoolen

Geen of slechte verbinding? U rijdt alleen in de wagen naar het vertrekpunt? Bekijk dan zeker even onze Facebookgroep ‘Carpoolers van Effen Weg’, waar u vraag en aanbod kunt plaatsen. Op die manier geraakt iedereen op de bestemming én dragen ook wij ons steentje bij aan een beter milieu!

Reserveringen